MEIGAS HORAS CON PATTI SMITH, POR XOAN ABELEIRA*
O SANGUE DOS POETAS
Falo sobre o corazón bifronte de dous xenios da poesía. Escribo dende un lugar con nome de poemario –A casa acesa– onde, por fin, o azar superrealista uniu a dous amantes cósmicos: Arthur Rimbaud e Patti Smith. Ou ben Arthur Smith e Patti Rimbaud, irmaos de paixón incestuosa, mística, divina –xa que, como di ela, “o sangue dos poetas é o sangue de Deus”.
La Casa Encendida de Madrid, en colaboración coa Fundación García Lorca de Granada, vén de agasallarnos cunha das mellores exposicións sobre a obra e a vida do Vidente por Antonomasia que se fixo endexamais. Un milagre que, en realidade, fixeron posible o finado Gonzalo Armero, director da mítica revista española Poesía, e a súa máis íntima colaboradora, Lola Martínez de Albornoz. Paralelamente, José Guirao, o director dise centro cultural financiado por Caja Madrid, pediulle ó poeta Miguel Casado que organizara un ciclo de conferencias e de lecturas no que teño a honra de participar canda o meu amigo Suso Pensado, outro dos grandes intérpretes das sonatas de Rimbaud.
A exposición é marabillosa. Case que sacra, diría eu, xa que nela se amosan auténticas reliquias da lírica moderna, coma “o caderno dos dez anos” de Jean–Arthur; unha das cartas ó seu profesor Georges Izambard; o manuscrito do “soneto das vocais” e dunha das Iluminacións; os debuxos de Ernest Delahaye, o seu mellor amigo; os dous célebres retratos fotográficos atribuídos a Etienne Carjat; as misivas desesperadas que Verlaine e Rimbaud se cruzaron cando romperon e os documentos xudiciais do “incidente” de Bruselas, cando Paul, bébedo e sufrinte, lle disparou a Arthur na mao, e deu cos ósos no cárcere; o retrato que Jef Rosman lle fixo a iste cando convalecía da ferida; os autorretratos fantasmagóricos que Rimbaud se fixo en Abisinia e algún dos obxectos que trouxo de alí; o diario da súa irmá; a súa derradeira carta, as primeiras edicións dos primeiros libros que se escribiron sobre il, en fin...
E alí estaba Patricia Lee Smith. E eu, nós, todos ó seu carón. Vendo cómo fitaba, cómo aloumiñaba, cómo se emocionaba ata as bágoas diante do debuxo da padiola que Rimbaud ideou cando a gangrena comezaba a roerlle a perna e xa non era quen de andar... Il, que percorreu máis de 60.000 quilómetros! E ela, que maxinou dun xeito arrepiantemente tenro a morte de Rimbaud! Estar parolando con Patti Smith, quitándolle fotos, intercambiando paixón, mentres os dous ollabamos todos ises obxectos que pra nós son máis sagrados ca Saba Santa de Turín será un dises momentos que, sen dúbida, volverei ver no intre do meu pasamento! Porque ela, coma il, é unha desas artistas, dises seres humanos absolutamente imprescindibles que cos seus actos, coas súas voces “empurran o sol”.
Patti estivo deliciosa. Amable, doce, paciente: contaxiosamente feliz. Foi a anti–diva total. Non só non desilusionou ós poucos centos de privilexiados que compartimos con ela istes días de ledicia senón que se comportou tal e coma nós pensabamos que era: unha medium engaiolante. Segue a se–la xamana do rock, a anarca de Horses, pero a vellez está a outorgarlle unha sabia humildade que a fai aínda máis querible, máis desexable. Máis muller–nena, ai! E eu, claro, ó vela así, tan preto, pousando pró meu obxectivo con ises ollos azuis que realmente semellan se–la reencarnación dos de Rimbaud, toleaba...
A primeira noite, e de motu proprio, deu unha “lectura” das súas, acompañada, por suposto, de Lenny Kaye: indescritible! De súpeto, tiven a sensación de estar no New York dos anos setenta, cando ela e Kaye idearon o “Rock’n Rimbaud”, que foi a semente do futuro Patti Smith Group. Fiteina e ela deveu ante os meus ollos enmeigados aquela rapaza punkie e anarquista. Leu os seus poemas sobre Rimbaud –que eu traducín e publiquei eiquí mesmo, nesta columna–; leu o seu poema sobre Guernica –abraiante, esmagador– e cantou. O summun foi unha “versión improvisada” de Radio Ethiopia, que, así, con guitarra acústica, e eiquí, nesta casa reavivada polas faíscas de Rimbaud, resultou aínda máis conmovedora –ata o punto de que ela esbagoou ó final por debaixo dos seus lentes–. E todo iso salpicado de sentencias aurorais, de raios intelixentes, mais tamén de humor. Nun intre determinado –amolada, loxicamente, polos flashes das cámaras que non a deixaban concentrarse–, volveuse cara ós fotógrafos e, sen perde–lo sorriso, díxolles: “Mirade, xa sei que o voso traballo e quitar fotos, pero Mapplethorpe tan só precisou oito shots pra face–la portada de Horses, e vós xa fixestes moitos máis “disparos”, e cunhas cámaras moito mellores ca súa...”
Ó día seguinte foi o concerto como tal. Ou, mellor dito, os concertos, pois... Como o recinto era moi pequeno, e, inda por riba, Caja Madrid, nun alarde ben impropio dunha empresa capitalista, sacou as entradas a un prezo simbólico –seis euros– o sistema informático da Casa Encendida colapsouse a feito, e a poeta, ó sabelo, decidiu regalarnos outro concerto máis, sen pedir ren en troques. Patti Smith ten xa sesenta anos, e obviamente non conserva aquiles azos que agora vemos nos vídeos de YouTube. Pero canta mellor ca antes, e a súa enerxía interior deveu máis brillante, fíxose diamantina. Se mesmo foi quen de entrar en transo co Are you experienced? de Jimmy Hendrix, e ata de marcarse un speech pacifista–ecoloxista como nos mellores tempos de Woodstock! En serio: pagou a pena estar alí aínda que só fose por sentir, en vivo e en directo, unha das xoias da música popular do século XX: a súa Gloria (in excelsis deo). Cantouna igual, igual que hai trinta e dous anos! E nós, agradecidos, cantamos con ela, chimpamos con ela, erguémo–lo puño e berramos a coro: NO MORE WARS! NO MORE CRIMES! NO MORE KILLERS!!!
*O poeta galego Xoán Abeleira pasou a semana pasada dous dos millores días da súa vida con Patti Smith na Casa Encendida.Este artigo, que me enviou hoxe, é a crónica poética deste feliz encontro.
1 comentario
Victoria.- ARHMA -