A MALDICIÓN DOS HUGHES / PLATH

Hai uns días falamos con Xoan Abeleira do suicidio de Nicholas Hughes, fillo de Ted Hughes e de Sylvia Plath, de quen el publicou a ‘Poesía completa’ en Bartleby. Hoxe, o escritor galego publicaba este artigo en ‘La opinión de A Coruña’. Envíamo o pendúroo aquí, no blog.

 

XOÁN ABELEIRA Esta semana asistín, dobremente horrorizado, ó levantamento mediático, mundial do cadáver de Nicholas Hughes, o fillo primoxénito de Ted Hughes e Sylvia Plath, dous dos mellores poetas do século XX. Horrorizado pola traxedia en si, sinte o macabro detalle de que o home levaba unha semana aforcado cas súa, pendendo na agonía do bardo da morte, sen poder voltar atrás nin ir cara a diante. E asemade porque o seu pasamento vai reforzar aínda máis o morbo amarelista que asombra as obras dos seus pais e da súa irmá, impedindo que nos acheguemos a elas espidos de prexuízos.

A penas uns días atrás, estiven falando no Museo Thyssen, pra un programa da TVE, verbo da súa mai. E alí volvín dicir o que veño repetindo dende hai cinco meses: que me indigna a absoluta gratuidade coa que certos críticos, certos xornalistas, certos lectores definen a súa persoa; que, ós meus ollos, a escritora estadounidense non foi nin unha trastornada nin unha demente, como queren facernos crer os seus rabiosos detractores (hai animalias que morden en tódalas direccións), senón unha muller híper lúcida, unha creadora de enorme talento e afouteza que, consciente do trauma que arrastraba dende pequena, tralo finamento repentino do seu pai, fixo todo canto estivo na súa mao, e dende varios frontes, pra superalo e renacer. Pois o fin da súa procura artística e vital foi ise, o renacemento. E quen non enxergue isto endexamais poderá comprender de todo a súa grandeza -mesmo me atrevo a dicir o seu exemplo-, si.

Sylvia Plath matouse. Mais se, un mal día daquil terrible inverno londiniense, perdeu finalmente a batalla que tantas outras veces gañara foi por mor dun cansazo, dun sufrimento, dunha desesperación cuxas causas reais endexamais coñeceremos. Non porque fose -como veño de ler hoxe mesmo- "unha histérica acomplexada", "unha anoréxica emocional". O propio Ted Hughes comentou, nunha das pouquísimas entrevistas que concedeu ó respecto, que "vivir con Sylvia era moi doado, unha delicia case que sempre, agás nos momentos nos que a dominaban os ciumes". Ciumes que, no fondo, e á marxe dos motivos que lle puidese dar il, eran froito do seu inmenso pavor a sentirse abandonada de novo, igual ca ós nove anos, ata o punto de que ela mesma recoñeceu nos seus diarios que prefería deixar un amor, por moito que lle doese facelo, denantes de que iste a deixase. Máxime no caso dun home que Plath adoraba e sobre o cal pairaba ás veces a sombra do seu pai -cousa que ela sabía perfectamente-.

Un amigo de Nicholas Hughes declarou a un xornal que "sería un erro telo por un home abocado ó suicidio dende neno", xa que non era esa a imaxe que iles, os seus íntimos, tiñan dil. E estou certo de que é certo. Coñecendo o seu pasado, non me estraña que Nicholas e Frieda, a súa irmá, poeta e pintora de gran talento, sufriran crises de anguria: o que me estraña é que aturasen todo o que aturaron ata o de agora. O seu é, se cadra, un caso único na historia da literatura, mesmo na historia da Humanidade -e non esaxero-, coido. Pois quén, sinte iles, medrou ollando cadora, riba da mesa de disección do mundo, non só o cadáver da súa mai, convertida polos demais nun mito, senón tamén o cadáver da súa madrasta (Assia Gutman) e o da súa medio irmá (Shura), coas que conviviron e ás que quixeron denantes de velas esvaeceren de idéntico xeito? Se nós, os seus lectores, temos dúbidas -inxustas, na miña opinión- verbo do amor de Plath polos seus fillos, qué non sentirían iles na adolescencia, ó descubrir, por boca de outros, que a súa mai non morrera de pneumonía senón que os condenara a mantenta á mesma carencia que ela sufrira dende nena? Cómo se explicaron iles a súa decisión? Qué sentiron cara a ise pai que lles agochou a verdade e ó que milleiros de persoas chegaron a acusar mesmo de ter asasinado a súa esposa? Qué experimentaron ó finar iste e quedaren de todo sós perante a nosa ollada inquisidora?

En sabendo a noticia, lembrei unha das notas que fixen prá edición da Poesía Completa de Plath sobre unha anécdota que lle aconteceu a esta en Francia, e que, anos despois, rememorou o seu marido nun poema de Cartas de Aniversario. Consonte il, Sylvia estaba a escribir unhas postais nunha terraza onda a catedral de Reims cando se lle achegou unha xitana a venderlle unha medalla e lerlle as raias da mao. Ela despachouna cun xesto. A xitana, encabuxada, espetoulle: "Vous crèverez bientôt!" (que pode significar tanto "Vostede regañará o fociño axiña!" coma "Todos vos estarricaredes axiña!"). Concentrada na escrita, Plath seica nin se decatou da maldición -e de feito non a recolleu nos seus diarios, ela, tan proclive ó esoterismo. Pero Hughes si, "e durante días estiven rimando/ Talismáns de poder, en rexios esconxuros saxóns,/ Pra neutralizar o seu veleno." O máis incrible do caso é que Plath xa estaba embarazada dise fillo ó que, sete meses despois, chamarían Nicholas en honra dun célebre antepasado de Hughes, Nicholas Farrar. E que aquela medalla que a xitana teimou en venderlle era, precisamente, unha de San Nicolás: o avatar cristián do Deus dos Bosques, Cernunnos: o arquetipo celta dos primeiros xamáns.

 

*Na foto Frieda e Nicholas Hughes.